W październiku wrocławski oddział IPN wraz z medykami sądowymi rozpoczął ekshumację więźniów zamordowanych w czasach stalinowskich. Odkopano już 200 grobów. Kości są dokładnie oglądane i opisywane. Pobierane są również próbkę do badań DNA. Przeprowadzone zostaną również badania, które pozwolę stwierdzić, na jaką chorobę cierpiał zmarły. Zebrane szczegóły pozwolę szybciej zidentyfikować ofiarę.
- Już na samym początku znaleźliśmy czaszkę, w której tkwił pocisk kal. 7,62. Przy szczątkach znajdujemy resztki bluz drelichowych i obuwie – mówi dr Jerzy Kawecki z Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej we Wrocławiu.
Na Cmentarzu Osobowickim znajduje się barak – zaimprowizowana sala sekcyjna, w której przegląda się szczątki. Już wstępne oględziny pozwalają ustalić przyczynę śmierci. Wszyscy zginęli od strzału z radzieckiego pistoletu TT.
- Do tej pory znaleźliśmy czaszki trzech osób zamordowanych strzałem w twarz. Wskazują na to rany wlotowe pocisków w okolicach oczodołów. To nietypowe. Wygląda na to, że oprawca zadając śmierć chciał patrzyć swojej ofierze w oczy – podkreśla Krzysztof Szwagrzyk z wrocławskiego oddziału IPN.
W latach 1948-1956 na czterech polach na Osobowicach pogrzebano łącznie około 350 osób. W śród nich dziewięćdziesięciu skazano na karę śmierci i stracono. Reszta zmarła na wskutek chorób lub innych obrażeń, jakich doznała podczas odbywania kary.
Medycy znajdują przy szczątkach aluminiowe medaliki. Nie wiadomo, jak znalazły się przy zwłokach. W czasach stalinowskich posiadanie medalika, czy krzyżyka w więzieniu było niemożliwe.
Według IPN ktoś wkładał je do trumny z ciałem zmarłego.
- Znaleźliśmy też kilka szczątek więźniów, którzy mieli spętane z tyłu ręce. To również nietypowe. Nie wiadomo też, dlaczego jednego z mężczyzn pochowano w oficerkach, innego w zwykłych gumiakach. Większość skazanych miała na sobie buty więzienne – dodaje Krzysztof Szwagrzyk.
Cmentarz Osobowicki jest jedynym, gdzie zachowały się prawie w niezmienionym kształcie kwatery więźniów. Spoczywają w nich członkowie organizacji Wolność i Niepodległość, oficerowie Wojska Polskiego i żołnierze Armii Andersa, a także uczestnicy Powstań Śląskich i Powstania Warszawskiego.