kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
W heraldyce miast dominują herby jedno lub dwupolowe. Zdarzają się też takie, które mają trzy lub cztery pola. Co prawda Wrocław nie jest jedynym posiadaczem tzw. herbu złożonego, ale na pewno jest jednym z największych ośrodków miejskich w Europie mogących poszczycić się takim symbolem. Wyjątkowy? Dla nas tak, ale przez stulecia był i nadal jest utrapieniem rzeźbiarzy i malarzy. Nie dość, że trzeba odtworzyć pięć różnych przedstawień, w tym te najtrudniejsze – dwa portrety, to jeszcze wszystkie muszą być dobrze widoczne. Nie trudno sobie wyobrazić ile trudu kosztowało artystę przedstawienie naszego herbu, choćby na niewielkiej odznace Straży Rady Miejskiej z ok. 1540 roku. Dzisiaj samą odznakę i zdobiący ją herb można oglądać na wystawie "1000 lat Wrocławia" w Pałacu Królewskim. Misterne wykonanie robi wrażenie, ale pamiętajmy o trudzie rzemieślnika, który musiał się z tym zmagać. Dlatego powstaje pytanie – po co Wrocławiowi taki skomplikowany herb? Czy nie lepiej było skupić się na jednym polu? Tym bardziej, że wrocławski herb mógł być, podobnie jak zdobiąca dokumenty pieczęć miejska z XIII wieku, skromnym godłem z dwugłowym orłem. Ale wrocławianom czegoś brakowało i rychło znakami miejskimi stała się też głowa św. Jana Chrzciciela na misie, popiersie św. Jana Ewangelisty i litera W. Teraz wystarczyło tylko połączyć te wszystkie symbole na jednej tarczy i herb gotowy. Ten najstarszy wizerunek herbu jest niemal zupełnie nieznany. Nadał go zapewne Wrocławiowi cesarz Karol IV, gdy stolica Dolnego Śląska była pod czeskim panowaniem. Na herbie obok głowy św. Jana Chrzciciela, popiersia św. Jana Ewangelisty i litery W jest też czeski lew. Karol IV kochał Wrocław i postanowił go wyróżnić umieszczając jego herb na zamku w Lauf koło Norymbergi. Tam odnalazł go wrocławski prof. Rościsław Żerelik. Wśród tamtejszych 116 herbów tylko trzy należą do miast – Pragi, Kutnej Hory i Wrocławia. Zamek w Lauf to jedyne miejsce gdzie można podziwiać ten mało znany wrocławski herb. Niestety nie znajdziemy go na żadnych budynkach stolicy Śląska. W XVI w. włodarze miasta kierując się ambicją zapragnęli przywileju monarchy dla własnego godła, odpowiadającego wymaganiom nowej epoki. Pięciopolowy herb nadała miastu 12 marca 1530 roku kancelaria królewska władcy czesko-węgierskiego Ferdynanda I w Pradze. W opisie wizerunków nowego godła pojawiły się niejasności, m.in. imię św. Jana Chrzciciela zapisano dwukrotnie. W celu wyjaśnienia nieścisłości rada miasta zwróciła się do kancelarii cesarskiej w Augsburgu o zweryfikowanie dyplomu. Wkrótce, 10 lipca 1530 r. cesarz Karol V potwierdził nowe godło miasta dając w dokumencie czytelny jego opis oraz barwny rysunek. W pięciu polach znalazły się nst. wyobrażenia: w centralnym miejscu tarczy znajdowała się głowa św. Jana Chrzciciela na srebrnej misie, patrona biskupstwa, katedry i miasta. Pozostałe pola zdobią: na czerwonym tle biały lew czeski z koroną na głowie, symbol władzy królewskiej nad miastem, na złotym tle czarny orzeł Piastów Śląskich, dawny symbol księstwa wrocławskiego, na czerwonym tle popiersie św. Jana Ewangelisty na odwróconej koronie, patrona rajców miejskich oraz litera W upamiętniająca legendarnego założyciela miasta – Wrocisława (Wratislava). Herb próbowano uprościć w 1938 roku i tuż po II wojnie światowej. Dwupolowy herb z 1948 roku obowiązywał do 19 czerwca 1990 roku, gdy Rada Miejska podjęła decyzję o powrocie do historycznego godła Wrocławia.
