Czym różnią się tatuaże więzienne od klasycznych?
Tatuaż artystyczny jest obecnie bardzo popularny. Tatuaż przestępczo-więzienny często współistnieje z nim, a wyróżnia go specyficzna symbolika i lokalizacja. Można wytatuować sobie głowę tygrysa, nie wiedząc nic o tym, co taki znak oznacza w świecie przestępczym. W przypadku tatuaży więziennych bardzo ważna jest ich lokalizacja. Ten sam symbol w różnych miejscach może mieć inne znaczenie. Motyl na ręce może oznaczać przestępcę uzdolnionego w swym fachu, natomiast na klatce piersiowej informuje o tym, że dana osoba przebywała w więzieniu w Warszawie na Mokotowie.
Jakie są rodzaje tatuaży więziennych?
Można je podzielić na kilka grup. Pierwsza z nich to oznaczenia przynależności do grupy lub świata przestępczego. Druga grupa to znaki profesji przestępczych. Kolejna dotyczy tatuaży informujących o cechach charakteru i walorach fizycznych więźniów. Następne oznaczenia powstają według ściśle określonych zasad. Dotyczą one miejsca w świecie przestępczym. Jeśli ktoś wytatuuje je sobie bezprawnie, wówczas zostanie zmuszony do ich usunięcia. W więzieniach tatuaże usuwa się w takich przypadkach przez wypalanie kwasem z baterii lub powodowanie poparzeń. Następna duża grupa to znaki związane z miejscem odbywania kary pozbawienia wolności. Każdy zakład karny ma swój odrębny herb. Ostatnia grupa to tatuaże o charakterze erotycznym. Bardzo często zdarza się, że przestępcy na podbrzuszu umieszczają sobie napis: „tylko dla ładnych kobiet” i kreślą strzałkę skierowaną w dół.
Po co więźniowie robią sobie tatuaże?
Chcą przez to określić swoje miejsce w świecie, wyrazić przynależność do określonej grupy przestępczej i stopień w hierarchii. Niektóre tatuaże mają za zadanie przypominać im o bliskich. W kręgu przestępczym panuje często kult świętości i rodziny, który jednak niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. Bardzo popularne jest tatuowanie sobie skrótu PSM i PSO. We wszystkich podręcznikach do kryminalistyki są one tłumaczone jako „Pamiętaj słowa matki” i „Pamiętaj słowa ojca”. Trzeba jednak z tym uważać, ponieważ znaczenia nie zawsze są takie oczywiste i stałe. Badałem kiedyś pacjenta, który był wytatuowany. Gdy dostrzegłem skrót PSM, chciałem się popisać i wyjaśniłem go zgodnie z moją wiedzą. A ten wyśmiał mnie i wytłumaczył, że ten skrót oznacza u niego „P… same młode”. Inny popularny skrót to PTCK – „Pamiętaj, tuliła cię krata”. Jednym z romantycznych tatuaży są róże z pąkami. Każdy kolejny pąk oznacza nowe zakażenie chorobą weneryczną. Więźniowie wykonują go sobie, aby uchronić się przed gwałtem.
W jaki sposób w więzieniach wykonuje się oznaczenia? Czy jest to legalne?
Wykonywanie tatuaży w więzieniach jest zakazane, jednak więźniowie nie rezygnują z tego zajęcia. Używają specjalnie skonstruowanych urządzeń. Są one budowane z rurki od długopisu, silniczka od magnetofonu i igły. Najprostsze urządzenie służące do tatuowania, które widziałem, składało się ze szpilki i czterech zapałek związanych nitką. Jako barwniki stosowane są spalone gumy z podeszwy buta, wkłady do długopisu i czerwone cegły ze spacerniaka.
Jakie są najpopularniejsze tatuaże więzienne?
Podstawowe to kropki na palcach, oznaczające lata wyroku. Każda kropka to jeden rok odsiadki. Charakterystyczne są dystynkcje wojskowe na barkach. Stopień majora uzyskuje się po 5 latach więzienia. Kreska, kropka i kreska na nadgarstku informują, że osoba była karana. Gwiazda ośmioramienna oznacza recydywistę, kotek na stopie – cichego, zwinnego przestępcę. Przykładów jest bardzo dużo. Wyjaśnienia tatuaży otrzymuję zwykle z pierwszej ręki, od więźniów, których badam. Wielu z nich nie ma oporów w dzieleniu się tą wiedzą. Jednak każda wytatuowana rzecz może mieć kilka znaczeń. Usta mogą oznaczać odbycie kary w więzieniu we Wronkach. Jeśli są wąskie i zaciśnięte, informują o dyskrecji danej osoby, o tym, że nie wyda ona kolegów. Czerwone usta oznaczają homoseksualistę. Tatuaże więzienne to rodzaj pewnego tajemnego szyfru, który jest zastrzeżony dla określonej grupy ludzi. Przestępcy często ozdabiają się też różnego rodzaju smokami i tygrysami, czyli oznaczeniami świadczącymi o ich sile. Popularne są również czaszki i szkielety – obrazy makabryczno-cementarne.
Czy może Pan opowiedzieć o herbach więziennych?
Każdy zakład karny ma określony herb. Zwykle jest on tatuowany na piersiach. Orzeł w locie oznacza Wrocław, ryby to Łódź, wisienki to Sztum, a gołąb - Białołęka. Zdarza się też, że więźniowie tatuują sobie nazwę zakładu karnego i datę osadzenia. Takie oznaczenia są szczególnie pomoce w identyfikacji zwłok. Czasami ciało jest tak zmasakrowane, że rodzina nie może rozpoznać ofiary. Kiedy zwłoki są rozłożone, nie pomoże nawet badanie DNA. W czasie każdej sekcji zwłok, nawet gdy znana jest tożsamość zmarłego, dokładnie oglądamy tatuaże. Ich wzór jest zawsze niepowtarzalny. Można się z niego wiele dowiedzieć na temat historii danej osoby.
Czy spotkał się Pan z jakimiś szczególnie zabawnymi tatuażami?
Tak. Najśmieszniejszy z nich był o charakterze erotycznym. Mężczyzna miał na członku wytatuowane imiona 7 kobiet, z których 4 zostały skreślone, czyli wyrzucone z pamięci. U kogoś na nodze znalazłem napis: „Nie deptać!”. Spotkałem się też z romantycznym wierszykiem: „Gdy twe serce mnie zapomni, moja noga ci przypomni”.
